Light-producten: meer of minder trek?

Eten we meer van light-producten omdat we niet voelen dat we verzadigd zijn? Light-producten kunnen om verschillende redenen ‘light’ genoemd worden. Ze bevatten bijvoorbeeld minder suiker (frisdrank of jam) of minder vet (kaas). Wettelijk geldt de volgende regel: een voedingsmiddel waar de term ‘light’ op staat bevat minimaal 30% minder calorieën, 30% minder suiker of 30% minder vet. Er zijn erg veel verschillende light-producten, daarom kun je ze eigenlijk alleen per soort bekijken.

Dranken

Dranken geven minder verzadigd gevoel dan vaste voedingsmiddelen. Je hebt minder snel door dat je veel energie binnenkrijgt. Suikerhoudende dranken zorgen dan ook voor een hogere inname van calorieën en verhogen de kans op overgewicht. Een voorbeeld: in een glas sinaasappelsap zitten gemiddeld 3 sinaasappels. Als je die 3 sinaasappels opeet, zit je vol. Van een glas sap niet. In light-frisdrank is de suiker vervangen door zoetstoffen. Je krijgt dus veel minder calorieën binnen met light-frisdrank dan met suikerhoudende frisdrank.

Er wordt wel gezegd dat je lichaam door de zoetstoffen wordt gefopt en er dat je daardoor juist meer honger krijgt van light-frisdrank. Bij proefdieren wordt dit soort effecten wel gevonden, maar bij mensen is hier geen aanwijzing voor. In de meeste studies bij mensen wordt namelijk geen effect gevonden van zoetstoffen op glucose- of insulinegehaltes in het bloed. Ook lijken de hersenen niet op dezelfde manier te reageren op zoetstoffen als op suiker. We zien dat je na het drinken van light-frisdrank later op de dag wel iets meer calorieën inneemt dan na frisdrank mét suiker, maar dit is vergelijkbaar met het drinken van water. Kortom: het is niet waarschijnlijk dat je van de zoetstoffen in light-frisdrank juist honger krijgt.

Vaste voedingsmiddelen

Als er minder suiker of minder vet in een product zit, betekent dit niet altijd dat er ook minder calorieën in zitten. De hoeveelheid calorieën in een vast voedingsmiddel wordt bepaald door de hoeveelheid koolhydraten, vet en eiwit. In een product met minder vet kunnen meer koolhydraten of eiwit zitten dan in het oorspronkelijke product.
Light-pindakaas is een voorbeeld van een product dat 30% minder vet bevat, maar niet 30% minder calorieën. Nader bekeken: 20 gram light-pindakaas (genoeg voor 1 boterham) bevat 8,2 gram vet en 115 kcal. En 20 gram gewone pindakaas bevat 11,4 gram vet maar in totaal 132 kcal. Qua calorieën scheelt dat nauwelijks. Wel zit er in light-pindakaas 3 keer zoveel koolhydraten. Wanneer twee versies van een voedingsmiddel weinig verschillen in de hoeveelheid calorieën per 100 g dan is het effect op gevoelens van honger en verzadiging ook ongeveer hetzelfde.

Light-producten met minder calorieën

Voedingsmiddelen met veel calorieën per 100 g zorgen gemakkelijk voor overeten. Light-producten met minder calorieën zouden dus in theorie tot een lagere energie-inname kunnen leiden. Als je over een dag minder calorieën eet dan je nodig hebt, ligt het voor de hand dat je meer honger hebt. Uit onderzoeken waarbij mensen niet weten wat ze precies te eten of te drinken krijgen, blijkt dat mensen meer gaan eten nadat ze een product of maaltijd krijgen met minder calorieën. Ze compenseren dus. Maar deze compensatie is niet altijd volledig. Dus wat je aan calorieën minder binnenkrijgt met het eten van een light-product haal je later op de dag voor een deel weer in. Bij dranken is deze compensatie overigens veel minder dan bij vaste voedingsmiddelen.

Psychische factoren van light-producten

Deze bevindingen zijn gedaan in gecontroleerde onderzoeken. In het echte leven spelen andere factoren mee. Mensen weten meestal dat ze light-producten eten of drinken. Naast hongergevoelens kunnen ook allerlei psychologische factoren een rol spelen waardoor mensen juist meer gaan eten als ze light producten gaan gebruiken. Verschillende onderzoeken laten dit effect zien. Mensen gaan na verloop van tijd niet alleen meer eten van de light-chips, maar ook weer van de gewone chips. Mensen die veel light-frisdrank en light-chips eten, blijken ook meer gewone frisdrank en gewone chips te eten. Ook zijn mensen die light-producten eten zwaarder dan mensen die geen light-producten gebruiken. Dit kan deels verklaard worden uit het feit dat juist mensen die te zwaar zijn eerder voor deze producten kiezen.

Kortom: of je van light-producten meer of juist minder eet dan reguliere producten hangt van veel factoren af. Naast de eigenschappen van het voedingsmiddel (bijvoorbeeld vast of vloeibaar), spelen er ingewikkelde lichamelijke en psychische processen mee.

Bron: Voedingscentrum

Meer weten over de nieuwe Schijf van Vijf?
Of check zelf of een (light) product in de Schijf van Vijf staat.